«Працоўных падганяюць, як у ГУЛАГу». Чаму на «Горадня Азоце» атручваюцца і гінуць людзі
Паведамленні з беларускіх прамысловых прадпрыемстваў часам нагадваюць зводкі з франтоў. Два надзвычайныя здарэнні на прадпрыемстве «Горадня Азот». І гэта – цягам тыдня. На жаль, не абышлося без ахвяраў. 4 верасня на прадпрыемстве загінуў рабочы Уладзімір Дарашэнка. «Белсат» паспрабаваў разабрацца, чаму на заводзе «Горадня Азот» гінуць людзі.
«Смерць не сыходзіць з тэрыторыі заводу»
Пра першае здарэнне ў цэху «Аміяк-3» паведаміў 2 верасня «Стачкам Азоту». Паводле інфармацыі стачкамаўцаў, на «Горадні Азоце» адбылося блакаванне перадклапанаў на лініі аміяку і выцек прадукту. Каб ліквідаваць пашкоджанні, у калону сінтэзу спусціліся два працаўнікі, але праз некаторы час ім зрабілася блага – непрытомных, іх давялося ратаваць.
Пазней высветлілася, што з прычыны атручання пацярпелі супрацоўнікі падраднай арганізацыі «Будмантажхімабарона» Андрэй і Сяргей Марцінчыкі. Паведамлялася нават пра смерць аднаго з іх – Андрэя, але, на шчасце, інфармацыя не пацвердзілася. Крыніца, блізкая да сям’і пацярпелага, паведаміла нам, што Андрэй Марцінчык у рэанімацыі і «па-ранейшаму знаходзіцца ў цяжкім стане».
Літаральна праз дзень, уначы на 4 верасня, стачкам паведаміў, што ўжо ў цэху «Карбамід-3» з калоны сінтэзу сарваўся і забіўся насмерць рабочы.
«Смерць ніяк не хоча сыходзіць з тэрыторыі заводу», – так каментавалі здарэнне стачкамаўцы.
Усю адказнасць за здарэнні і смерць працаўніка стачкам усклаў на кіраўніцтва прадпрыемства, якое «добра ведала пра праблемы з калонай сінтэзу пасля капітальнага рамонту», але працаў не спыніла.
Афіцыйныя версіі здарэнняў
Паводле афіцыйнай версіі, 2 верасня, прамысловыя альпіністы Андрэй і Сяргей Марцінчыкі меліся «агледзець агаловак факельнай устаноўкі», каб у далейшым прыняць рашэнне аб магчымасці выпраўлення дэфектаў. Яны накіраваліся да абʼекту і пачалі выпраўляць няспраўнасці, хоць не ўзгаднілі свае дзеянні з начальнікам цэху і не аформілі патрэбныя дакументы. Недзе ў 11.20, падчас агляду факельнай устаноўкі, ім стала блага.
«ААТ Горадня Азот» працягвае трымаць сітуацыю з працаўнікамі падраднай арганізацыі на асабістым кантролі кіраўніцтва«, – гаворыцца ў афіцыйным паведамленні.
Пра смерць супрацоўніка 4 верасня першай паведаміла завадская газета «Гарадзенскі хімік». Паводле выдання, у цэху «Карбамід-3» «пры трагічным збегу акалічнасцяў падчас рамонту цэху» загінуў дэфектаскапіст аддзелу тэхнічнай дыягностыкі ўпраўлення прамысловай бяспекі Уладзімір Дарашэнка, які адпрацаваў на заводзе 18 гадоў.
«На сёння ў прычынах трагедыі не ўстанаўліваецца яўная віна наймальніка або працаўніка, здарэнне дэталёва і абʼектыўна будзе разглядацца з прыцягненнем усіх службаў», – паведамляецца.
Юры Рававы: Усіх гоняць, каб зрабіць хутчэй
Сузаснавальнік ініцыятывы «Рабочы Рух» і сустаршыня стачкаму на прадпрыемстве «Горадня Азот» Юры Рававы, спасылаючыся на ўласны досвед працы на заводзе, кажа, што гэта не проста «збег акалічнасцяў», а наступствы пастаяннай гонкі за тэрмінам выканання працаў і браку кваліфікаванага персаналу.
«Футэроўка (унутраны падбой калоны сінтэзу – заўв. ЗМ) пагнулася, дэфармавалася страшна, і трэба было яе рамантаваць. А калі трэба рамантаваць, адміністрацыя адразу пачынае лічыць дні, таму што кожны дзень прастою – гэта велізарныя грошы. Гэта дзясяткі, а можа, і ўсе сто тысячаў долараў за дзень прастою», – тлумачыць Юры Рававы.
Ён сцвярджае, што бачыў афіцыйную паперу, у якой кіраўніцтва прасіла яшчэ 10 дзён на рамонт дэфармаванай калоны.
«Але 10 дзён для такіх рамонтаў – абсалютна нішто. Таму што працаваць у гэтай калоне могуць толькі два чалавекі. Калі нават прыцягнуць сілы іншай арганізацыі, гэта нічога не дасць, бо туды нельга засунуць больш людзей. І пры гэтым – усіх гоняць у шыю, каб зрабіць гэта як мага хутчэй», – кажа Рававы.
Калі людзі працуюць пад такім ціскам, то забываюць і пра страховачныя паясы, і пра тое, каб усё рабілася згодна з тэхнікай бяспекі. Акурат такая спешка і прывяла да смерці чалавека ў калоне, лічыць наш суразмоўца.
«Я размаўляў з працаўнікамі, з «карбамідаўцамі», і ўсе кажуць адно і тое ж: проста не трэба гнаць людзей у шыю, – хутчэй! хутчэй! – а рабіць строга па рэгламенце», – гаворыць лідар «Рабочага Руху».
«Адказнасць нясуць топ-менеджары»
На думку Рававога, на гэта накладаецца і недахоп кваліфікаванага персаналу. Па ягоных звестках, цягам 2020 году, пасля пачатку пратэстаў у Беларусі, з «Горадні Азоту» звольнілася каля 600 спецыялістаў. Людзі, якія сышлі, не паспелі перадаць свае навыкі і досвед новым працаўнікам. А карʼеру на заводзе робяць зараз не больш дасведчаныя, а больш лаяльныя супрацоўнікі.
Юры Рававы лічыць, што адказнасць за тое, што здарылася, павінны несці топ-менеджары прадпрыемства, і ў прыватнасці – гендырэктар ААТ «Горадня Азот» Ігар Ляшэнка. Бо менавіта адтуль, зверху, спускаліся планы выканання рамонтаў і загады аб іх прыспешванні.
«Ён хоча выслужыцца і паказаць, што ўсё добра. Таму што яшчэ нядаўна рапартаваў аб тым, што, нягледзячы на санкцыі Захаду, яны ідуць з апярэджаннем плану. І яны вельмі не хацелі адрывацца ад гэтых лічбаў. Гэта і прывяло да смерці працаўніка», – кажа Рававы.
«Вінаватыя менеджары, таму што працоўныя ў такіх сітуацыях – як у Гулагу, як працоўныя канцлагеру, якіх проста гоняць наперад», – дадае суразмоўца «Белсату».
Афіцыйны прафкам: Будзе праведзенае расследаванне
Паспрабавалі дазваніцца на прадпрыемства. У першай палове дня 5 верасня ніхто з вышэйшага кіраўніцтва заводу не зняў слухаўкі. Здолелі датэлефанавацца (у якасці проста неабыякавых грамадзянаў) толькі да афіцыйнага прафсаюзнага камітэту.
«Каментаваць тое, чаго не ведаю і што магло быць або не магло быць, я не магу. Будзе канкрэтна праведзенае расследаванне, будуць канкрэтныя афіцыйныя вынікі, а пакуль нічога не магу каментаваць. Я ўдзелу ў расследаванні не браў, таму нічога вам не скажу на на дадзены момант», – адказаў на просьбу пракаментаваць сітуацыю на прадпрыемстве намеснік старшыні афіцыйнага прафсаюзнага камітэту Павел Харашун.
«Белсат» выказвае шчырыя спачуванні сямʼі і блізкім загінулага працаўніка «Горадня Азот».
Зміцер Міраш belsat.eu
