Obrońcy praw człowieka z “Inicjatywy Prawnej” opublikowali raport, w którym opisali osiem przypadków zgonów i zabójstw uczestników protestów oraz osiem zgonów więźniów politycznych. Lista nie jest ostateczna.
Raport wspomina o pozasądowych zabójstwach przeciwników reżimu Alaksandra Łukaszenki, które miały miejsce również przed 2020 rokiem. Autorzy przypominają o tajemniczych zgonach, morderstwach i samobójstwach, w których można podejrzewać motywy polityczne. Jako ofiary wymieniają Anatolija Majsienię, Hienadzia Karpienkę, Arnolda Piaczenskiego, Juryja Zacharankę, Wiktara Hanczara, Anatolija Krasouskiego, Dzmitryja Zawadzkiego, Andreja Zajcawa, Aleha Babienina.
Władze nie przeprowadziły odpowiednich dochodzeń w sprawie ich śmierci.
Zabójstwa po sfałszowanych wyborach
W sierpniu 2020 roku Alaksandr Łukaszenka sfałszował wybory prezydenckie, doszło do protestów, które zostały brutalnie stłumione.
Alaksandr Tarajkouski został zastrzelony przez siły bezpieczeństwa 10 sierpnia podczas pokojowych protestów w pobliżu stacji metra “Puszkinskaja” w Mińsku. Władze uznały, że zabójstwo było “zgodne z prawem”, a oddający śmiertelny strzał nie został ukarany.
Hienadź Szutau został zastrzelony przez ubranych po cywilnemu wojskowych podczas protestów w Brześciu 11 sierpnia 2020 r., chociaż nawet nie brał udziału w protestach, a siedział na ławce z przyjacielem. Zmarł 19 sierpnia 2020 roku. Ukarany został nie morderca, a świadek zabójstwa.
Kanstancin Szyszmakou zaginął 15 sierpnia 2020 r., a trzy dni później został znaleziony powieszony w lesie. Pomimo wielu podejrzanych okoliczności śmierci tego członka komisji wyborczej, które mogły wskazywać na morderstwo, odmówiono wszczęcia sprawy karnej.
Mikita Kryucou zaginął 12 sierpnia 2020 r., a 10 dni później został znaleziony martwy w lesie. Pomimo licznych podejrzanych okoliczności śmierci uczestnika pokojowych protestów, które mogły wskazywać na morderstwo, odmówiono wszczęcia sprawy karnej. Jego imię przyjęła grupa rozpoznania lotniczego walczącego na Ukrainie białoruskiego Pułku Kalinowskiego.
Raman Bandarenka został zabity 12 listopada 2020 r. przez grupę “ludzi w cywilu”, gdy wyszedł z domu, aby zapytać, co robią na podwórku jego bloku. Śledztwa prowadzone przez dziennikarzy, aktywistów i byłych funkcjonariuszy ujawniły konkretne osoby zaangażowane w morderstwo (m.in. sekretarz prasowej Łukaszenki Natalli Ejsmant i prezesa Federacji Hokeja na Lodzie Dzmitrija Baskawa). Ale to nie zabójcy zostali ukarani, ale dziennikarka i lekarz, którzy zakwestionowali oficjalną wersję śmierci.
Dzmitryj Stachouski popełnił samobójstwo 26 maja 2021 roku. 18-letni sierota obwinił o swoją śmierć Komitet Śledczy, który ścigał go za udział w pokojowych protestach. Sprawa doprowadzenia go do samobójstwa nie została nawet wszczęta.
Andrej Zelcar został zastrzelony w swoim mieszkaniu 28 września 2021 r.. Liedy nieznani “ludzie w cywilnych ubraniach” zaczęli włamywać się do jego domu, wziął strzelbę, strzelił w kierunku napastników i prawdopodobnie zastrzelił jednego z nich (okoliczności strzelaniny są znane tylko z mocno zmontowanego wideo państwowych mediów). Okazało się, że włamywaczami nie byli bandyci, a funkcjonariusze Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB). Wdowa po zamordowanym i dziennikarze, którzy relacjonowali sprawę, a także co najmniej sto osób, które komentowały incydent w internecie, zostali ukarani w różny sposób.
Uładzimir Krysionak został znaleziony powieszonym 30 maja 2022 roku. Aktywny członek niezależnego związku zawodowego został zatrzymany, zmuszony do zeznawania przeciwko swoim byłym kolegom, groziło mu długie więzienie, ale został zwolniony. Sprawa o podżeganie do samobójstwa nie została wszczęta.
Alaksandr Wichor, Siarhiej Szczacinka, Witold Aszurak, Alena Amelina, Mikałaj Klimowicz, Dzmitryj Sarokin, Aleś Puszkin zmarli w niewoli bez odpowiedniej opieki medycznej. Dzmitryj Dudojc popełnił samobójstwo za kratami.
Obrońcy praw człowieka w raporcie nie wspominają o innych podejrzanych zgonach, które mogą być związane z prześladowaniami politycznymi. Nie badali dokładnie śmierci Hiennadzia Kisiela, Arcioma Parukawa, Stanisława Czury, Siarhieja Radczeni, Dzianisa Kuzniacowa, Andreja Makarewicza i innych.
Na podstawie 16 opisanych dokładnie zgonów obrońcy praw człowieka stwierdzają, że władze Białorusi naruszyły prawo do życia i swoje międzynarodowe zobowiązania, nie karząc winnych. Obarczają za to odpowiedzialnością Alaksandra Łukaszenkę, funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Departamentu Realizacji Kar (służby więziennej), Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego, Ministerstwa Obrony, Komitetu Śledczego i Prokuratury, a także prezesa Sądu Najwyższego.
Aleś Nawaborski, pp/belsat.eu
